Zerafetin Öyküsü
İPEK NEDİR?
İpek böceği lavralarının koza örmek için salgıladıkları parlak ve çok ince tel olup hayvansal liftir. İpek böceğinden elde edilen lifler biraraya getirilerek ipek iplikleri elde edilir. İpek boyanabilen yumaşak ve dayanıklı bir ip olması nedeni ile tarih boyunca çok kıymetli bir dokuma hammaddesi olmuştur.
TARİHÇESİ
İpekböcegi ilk defa 2600 yıl önce çinde beslenmeye başlanmıştır. Türkiyede ise 1500 yıl önce başlanmıştır.
İpekböcegi ve ipeğin bulunuşu ile ilgili farklı rivayetler olmakla birlikte M.Ö. 2600,da Çin imparatoru Hoang-Ti saray bahçesinde gezerken dut yaprakları üzerinde koza ören bir tırtıl görür. İmparatorun ilgisini çeken bu durumu eşi She- Ling,ye anlatır ve konuyla ilgilenmesini söyler. Kraliçe uzun araştırmalar sonucu kozalardan ipek ipliği elde edilebileceğine ve bu ipliklerin dokumada kullanabileceğini tespid eder.
Çin bu değerli ipliği kutsal saydı ve uzun yıllar kimse ile paylaşmadı. Ürettikleri ipek ve ipekli dokumalar sadece saray mensupları ve soylularının kullandığı bir asalet nişanesi olmuştur. Yüzyıllar sonra ise önce doğu Türkistana oradan iran ve Hindistan vasıtası ile diğer kıtalara götürülmüştür.
İpegin batı ile tanışması Bizans dönemine rastlar. Bizans Kralı Justinanus ile Teodora bu değerli ipliğe sahip olmak için iki rahibi misyoner kisvesi altında doğuya gönderdi. İki yıl boyunca çinde kalan bu iki misyoner ipek ile ilgili çok değerli bilgiler edinirler. Bizansa dönerkende kamış bastonlarının içine ipekböceği tohumlarını gizleyerek istanbula getirdiler. Bu şekilde ipek böceği yetiştiriciliği ve ipek kullanımı hızla yayıldı.
Osmanlı döneminde ipekçilik inişli çıkışlı bir seyir göstermiştir. ipekçilik kısmen yerli imkanlarla yapılsada genel olarak İranlı tüccarlardan temin ediliyordu. Daha sonra italya ve Fransadan getirilmeye başlandı. Osmanlını son dönemlerinde bu işin ilmini öğrenmesi ve yerli ipekçiliğin geliştirilmesi amacıyla Fransa'ya sekiz tane ögrenci gönderildi. Egitimlerini tamamlayan öğrencilerden Kevork Torkomyan yaptığı çalışmalar ile ön plana çıktı Zamanın yöneticileri kendisine yerli ırk ipekböceği yetiştirmesi ve bu konuda eğitin ve öğretim verecek bir Enstütü kurması konusunda yetki verdi. Kısa süre sonra Bursa,da bu Enstütü kuruldu . Özellikle Bursa ve İzmit bölgesinde 85 civarında koza üretim ve işleme merkezi vardı. Bu Dönemde ipekböceği ve ipekçilik çok gelişti.
Cumhuriyetin ilanı ile birlikte Mustafa Kemal Atatürk koza üreticilerini korumak ve güçbirligi oluşturmak için kozabirlik kooparatifleri kurulması talimatı verdi.
Günümüzde halen Bursa, İzmir, Ankara gibi illerimizde geleneksel ve modern yöntemlerle ipekböceği ve ipek üretimi yapılmaktadır.
EL SANATLARI
İnsanların gereksinimlerini karşılamak amacıyla ortaya çıkmış olan el sanatları zaman içerisinde sanatsal bir yapı almış toplumların kültür mirası olarak kabul edilmiştir. Günümüzde bu değerli mirası korumak gündelik yaşantımızda bizlere değer katan bu zengin mirasımızı gelecek nesillere taşımak önemlidir.
Kültürel sanatlar içerisinde Türk danteli olarakta bilinen bu degerli el sanatı ülkemizde çok eskilere 16 cı yüzyıla dayanır. Çok renkliligi ve ince işçiligi sayesinde Balkanlar ve Avrupa'ya Anadolu'dan yayıldığına inanılır.
